Πώς επηρέασε η πανδημία τις σχέσεις μας

 

Στις αρχές του Μαρτίου του 2020 δε φορούσαμε μάσκες και τα προβλήματά μας έμοιαζαν με αυτά των πρωταγωνιστών του The Handmaid’s Tale πριν από την άνοδο της θεοκρατικής απολυταρχικής κυβέρνησης των Gilead στην εξουσία. Απλώς κοιτάζαμε με δυσπιστία τους περαστικούς στον δρόμο και τραβιόμασταν στην άκρη για να μας προσπεράσουν υπό απόσταση ασφαλείας. Κάναμε share στο Facebook το βίντεο με τους

τραγουδιστάδες και τους οργανοπαίχτες της Ιταλίας που έβγαιναν στα μπαλκόνια τους και έστηναν αυτοσχέδια κονσέρτα. Λίγες μέρες μετά μείναμε κι εμείς μέσα και αρχίσαμε τα δυστοπικά παλαμάκια, αφού πλύναμε τα χέρια μας τραγουδώντας το I Will Survive της Gloria Gaynor. Και η πανδημία εξελίχθηκε σε ένα crash test για τις ερωτικές μας σχέσεις, που, ακριβώς έναν χρόνο μετά, είναι η κατάλληλη στιγμή να αναστοχαστούμε πόσο (μας) άλλαξαν.

Challenge accepted

Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown πολλοί προέβλεπαν ένα νέο baby boom –με εγκυμοσύνες που θα προέκυπταν λόγω του εγκλεισμού των ζευγαριών στο σπίτι, τα οποία, αφού ολοκλήρωναν όλες τις σειρές του Netflix, δε θα έμεναν με άλλους τρόπους ψυχαγωγίας πέραν του σεξ– αλλά και μια αύξηση των διαζυγίων δεδομένου του ότι ο εγκλεισμός θα έφερνε τις τυχόν δυσλειτουργίες στην επιφάνεια. Προς το παρόν δεν έχουμε στατιστικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν είτε τη μία είτε την άλλη πρόβλεψη. Το καλοκαίρι όμως, όταν σε ένα από τα λίγα events που δεν ακυρώθηκαν είδα την Ελένη, brand manager σε εταιρεία καλλυντικών, αφού μου σύστησε τον σύντροφό της και μου ανακοίνωσε ότι είναι έγκυος, πρόσθεσε τη φράση: "Στην καραντίνα του δώσαμε και κατάλαβε!".

Σίγουρα όμως δεν υπήρξαν όλα τα ζευγάρια το ίδιο happy και "παραγωγικά" στον άπλετο χρόνο που πέρασαν μαζί. Σύμφωνα με την έρευνα Sex and Relationships in the Time of COVID-19 του Ινστιτούτου Κίνσεϊ, που διεξήχθη τον περασμένο Μάρτιο, μόνο το 14% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι η σεξουαλική του ζωή βελτιώθηκε κατά τη διάρκεια του lockdown, ενώ ένα κάπως μεγαλύτερο ποσοστό, το 23%, αποκρίθηκε πως η σχέση με τον σύντροφό του καλυτέρεψε σημαντικά. Αντίθετα, το 30% είδε τη ρομαντική του ζωή να χειροτερεύει, ενώ την ίδια κατάσταση για τη σεξουαλική του ζωή βίωσε το 44% του δείγματος της έρευνας.

Τελειώσαμε, λοιπόν, και τι να πούμε;

Η Ιωάννα, σύμβουλος μόδας σε πολυκατάστημα, γνώρισε τον σύντροφό της πριν από οκτώ χρόνια και συγκατοίκησαν σχεδόν αμέσως, όταν έμεινε έγκυος. Το #MenoumeSpiti την έφερε αντιμέτωπη με την πλήρη αποξένωση, που, εν τω μεταξύ, τους είχε χτυπήσει την πόρτα. "Πραγματικά, δεν έχουμε τι να πούμε, πια" μου είπε σε μια αμήχανη μεταμεσονύκτια συνομιλία μας στο Messenger τον περασμένο Απρίλιο, όταν κυκλοφορούσε στο σπίτι της επί μέρες αχτένιστη, με φόρμες και ένα παιδί 7 ετών που έφερνε τα πάνω κάτω. Πρόσφατα επικοινώνησα μαζί της για ένα follow-up. Ο γάμος της είχε γίνει σχεδόν λευκός. "Υπό άλλες συνθήκες θα είχα φύγει. Τώρα, αν και μπήκα στο trip του να ψαχτώ, φοβάμαι λόγω του κορονοϊού, όχι για το παιδί, και κάνω υπομονή". Και η φάση ξαφνικά είχε γίνει "πώς να γλιτώσει, μάτια μου, ο ένας απ’ τον άλλο / πώς θες να αλλάξουμε ουρανό" με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Αλέκα Κανελλίδου.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γέιλ, κοινωνιολόγος και γιατρός Νίκολας Χρηστάκης στο νέο του βιβλίο, με τίτλο Το βέλος του Απόλλωνα – Οι βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος, παρατηρεί ένα περίεργο φαινόμενο στις σχέσεις σε εποχή πανδημίας: αυτό της τάσης των χωρισμένων να επανασυνδέονται. Ίσως σε αυτή να μπορούμε να εντάξουμε το ότι η Ιωάννα –όπως και πολλοί άλλοι φίλοι μου– αντάλλαξε μηνύματα με πρώην της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις πρώτες εβδομάδες του εγκλεισμού. Παρ’ όλα αυτά, δεν κατάφερα να εντοπίσω κανέναν στον δικό μου κύκλο που να προχώρησε σε real επανασύνδεση.

Slow dating

Στο ίδιο event όπου η Ελένη με πληροφόρησε για την εγκυμοσύνη της συνάντησα και την Ιφιγένεια, δημοσιογράφο, που κατά τη διάρκεια του lockdown προέβη σε ένα ενδιαφέρον συγγραφικό project. Καθώς γνώρισε τον σύντροφό της στο Tinder λίγο πριν από το lockdown, δεν πρόλαβε να βγει μαζί του "κανονικό" ραντεβού. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους σε διαφορετικά σπίτια, λοιπόν, εκείνη κάθε απόγευμα, αντί για sexy pics, του έστελνε ένα μικρό διήγημα με πρωταγωνιστές τους ίδιους. Αυτός το διάβαζε και στη συνέχεια έφτιαχναν μαζί διάφορα υποθετικά σενάρια για το πώς αλλιώς θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί η ιστορία του. Οι συζητήσεις τους ήταν συναρπαστικές και, όταν τελικά βγήκαν το πρώτο τους ραντεβού και έκαναν σεξ, ήταν σαν να ήξερε τα πάντα ο ένας για τον άλλο. Η περίπτωσή τους θα μπορούσε να είναι ένα μόνο από τα πολλά παραδείγματα της επιτυχίας του slow dating, που, αν και το τελευταίο έτος σαρώνει ως τάση, δεν αποτελεί καινούριο concept. Ως όρο τον οφείλουμε στο dating app Once, που μετράει περισσότερους από 10 εκατ. χρήστες στην Ευρώπη. Η διαφορά του από το Tinder είναι ότι στέλνει στους χρήστες του ένα μόνο match ανά ημέρα, κάθε απόγευμα, κάτι το οποίο έχει λογική, καθώς, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Insider, "το να περιορίζεις τα ραντεβού ή τα matches που κάνεις σε βοηθάει να διακρίνεις αν πρέπει να προχωρήσεις ή να δεις τα προειδοποιητικά σημάδια ότι κάτι δεν έχει μέλλον".

Προσωπικά, αυτό το concept με πήγε πίσω στην εποχή των ερώτων δι’ αλληλογραφίας και τρόμαξα στην ιδέα μιας μοντέρνας εκδοχής της Σειρήνας του Μισισιπή, της ταινίας του François Truffaut στην οποία ο Jean-Paul Belmondo ερωτεύεται και καταλήγει να παντρευτεί μια μυστηριώδη γυναίκα, την οποία υποδύεται η Catherine Deneuve, που έχει πάρει τη θέση της αληθινής αλληλογράφου του. Οδεύουμε μήπως προς πιο βραδυφλεγή ρομάντζα; Πρόσφατη έρευνα του dating app Bumble επιβεβαιώνει αυτό το σενάριο, καθώς έδειξε ότι πλέον τα 2/3 των χρηστών του φλερτάρουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απ’ ό,τι πριν από την πανδημία και θέτουν πιο ψηλά τον πήχη της αμοιβαίας εμπιστοσύνης πριν προχωρήσουν σε "real" συνάντηση.

Sexual instinct, baby

Όταν αρκετά μετά την πρώτη καραντίνα επισκέφθηκα τον Σωτήρη, τον κομμωτή μου, με τον οποίο είμαστε φίλοι, πιάσαμε συζήτηση για τη σεξουαλική του ζωή. Μέχρι να κλείσει το κομμωτήριό του στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, χρησιμοποιούσε σε καθημερινή βάση το dating app Grindr για να βρει ερωτικούς συντρόφους, κατά κανόνα χωρίς να αποσκοπεί στη δημιουργία σχέσης. Στην αρχή της πανδημίας άρχισε να βρίσκεται όλο και πιο δύσκολα με κάποιον που γνώριζε μέσω του app γιατί δεν ένιωθε ασφάλεια. Στη συνέχεια επέστρεψε στις προηγούμενες σταθερές του, με την προϋπόθεση οι παρτενέρ του να τον είχαν πείσει ότι "γενικά προσέχουν για τον κορονοϊό". Θέλησα να μάθω αν σε κάποια από τις συνευρέσεις του πήρε ποτέ επιπλέον προφυλακτικά μέτρα, π.χ. αν φόρεσε μάσκα, όπως πρότειναν κάποια άρθρα που είχα διαβάσει. Η απάντησή του ήταν αρνητική, όπως και στην επόμενη ερώτησή μου, για το αν άκουσε ποτέ να συμβαίνει κάτι τέτοιο εντός της hookup community. Μάλιστα, μου είπε κατά λέξη: "Ο κόσμος δεν έχει σταματήσει να κάνει σεξ, μη σου πω ότι κάνουν και παραπάνω τώρα γιατί δε δουλεύουν". Καμία σχέση, λοιπόν, με όσα ανέμενα να ακούσω για αυτοϊκανοποίηση, cybersex και sexting. Μένει να γίνει κάποια έρευνα για να επιβεβαιώσει τα λεγόμενά του.

Το μέλλον είναι πανσεξουαλικό

Αυτό που προσωπικά με ταρακούνησε όσο τίποτα κατά τη διάρκεια αυτού του "one year challenge" ήταν ένα post που διάβασα στο Facebook γραμμένο από την Αφροδίτη, κοινωνιολόγο και παλιά μου συμφοιτήτρια στο Πάντειο. "Κοντεύω να τρελαθώ, ας πάψουν επιτέλους να μιλούν για τις οικογένειές τους και ας μιλήσουν για εμάς τους μόνους, που κάνουν ότι δεν υπάρχουμε" έγραψε στον "τοίχο" της. Το θέμα των singles όχι από επιλογή είτε αποσιωπήθηκε συστηματικά είτε υποβιβάστηκε η σημασία του με αστεία του τύπου "ραντεβού στο σούπερ μάρκετ", τη στιγμή που στο κέντρο της δημόσιας ρητορικής στρογγυλοκάθισε η προστασία της οικογένειας, με την παραδοσιακή της έννοια. Και συνεχίζει να μην υπάρχει καμία πρόβλεψη για τις ερωτικές συναντήσεις ανθρώπων που δε μένουν υπό την ίδια στέγη ή δεν είναι σύζυγοι.

Επανερχόμαστε, λοιπόν, στο αρχικό μας ερώτημα: Πώς θα είναι οι σχέσεις των ανθρώπων όταν τελειώσει η πανδημία; Ας μην κινδυνολογούμε με ακραία σενάρια περί conservative backlash τύπου The Handmaid’s Tale. Ο Νίκολας Χρηστάκης στη μελέτη του δεν πιστεύει ότι θα καταλήξουμε σε πιο συντηρητικές κοινωνίες, παρότι όσο διαρκεί η πανδημία οι άνθρωποι θα στρέφονται προς τα θεία και τις παλιές αξίες. Μάλιστα, επιχειρηματολογεί υπέρ του ότι η πανδημία του κορονοϊού, όπως συνέβη και με άλλες που επηρέασαν το ανθρώπινο είδος, θα τελειώσει με μια πανσεξουαλική ουτοπία.