Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η αρχή του τέλους της πολιτικής

 

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η αρχή του τέλους της πολιτικής όπως την ξέρουμε ή είναι ένα ακόμα μονοπάτι που θα την εξελίξει και μετασχηματίσει εκ βάθρων.

Η πολιτική σκέψη υπήρξε ανέκαθεν κινητήριος  δύναμη στη δημοκρατική ολοκλήρωση των σύγχρονων δυτικών πολιτευμάτων. Ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην ανάπτυξη των δυτικών κρατών είναι η ορθολογική σκέψη και πράξη. Η σύγχρονη πολιτική σκέψη μοιάζει να απειλείται από την τετράγωνη και απόλυτα ορθολογική λογική αποφάσεων που μπορεί να δώσει μια πολιτική τεχνητή νοημοσύνη αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων (algocracy) και επειδή η ανάπτυξη του πολιτισμού οφείλεται σε αυτές τις αποφάσεις,  φαντάζει τρομακτικό σενάριο η υλοποίηση αυτής της εκδοχής. Η σκέψη αυτή θυμίζει μια παρτίδα σκάκι που η αλγοριθμική - κρατική τεχνητή νοημοσύνη θα κινούσε τα πιόνια με βάση κάποιο απώτερο σκοπό, ο οποίος θα διαφαινόταν στους πολίτες μακροπρόθεσμα και εν τέλει θα υπηρετούσε το κοινό καλό, παρόλο που οι άνθρωποι, ως όντα μικρού κύκλου ζωής, θα ήθελαν τα αποτελέσματα εδώ και τώρα και δεν θα διέθεταν το κριτήριο του να δουν "μπροστά". Αν, για παράδειγμα, αναθέταμε σε ένα "αλγοκρατικό"  σύστημα  τη διοίκηση ενός μικρού Δήμου το μόνο σίγουρο είναι ότι θα ευημερούσαν οι αριθμοί και θα δυστυχούσαν οι πολίτες. Οι απόλυτα ορθολογικές αποφάσεις που θα λάμβανε το σύστημα σε ζητήματα οικονομικής φύσης, δημοσίας ασφάλειας, πολιτικής προστασίας και διαχείρισης κρίσεων θα ήταν σωστές. Θα εφαρμοζόταν η απόλυτη δικαιοσύνη και αξιοκρατία  χωρίς τις εύνοιες του "ρουσφετιού" και του "βολέματος" των ημετέρων. Αλλά τι επιπτώσεις θα είχε στην κοινωνία η σκληρή  και άτεγκτη  τήρηση  του γράμματος του Νόμου, που θα είχε σαν Ευαγγέλιο το αποφασίζον σύστημα, καθώς δεν θα ελάμβανε καθόλου υπ’όψιν ή θα εκτιμούσε ως υποδεέστερο τον ανθρώπινο παράγοντα; 

Πρωταρχική συνθήκη για την επικράτηση του αλγοκρατικού συστήματος είναι η εξασφάλιση των ηθικών ανησυχιών που θα προκύψουν ως προς τον σκοπό και τα κίνητρα αυτών που θα το τροφοδοτήσουν  και εκπαιδεύσουν ,  ώστε να υπηρετούν τα πολιτικά, ηθικά και πολιτισμικά θεμέλια των κοινωνιών και εν γένει της δημοκρατίας χωρίς να επεμβαίνουν στην ατομική ελευθερία. Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών θα προσέφερε σημαντικό πλεονέκτημα στις κοινωνίες, εξοικονομώντας χρόνο και πόρους, κάνοντας όμως και αρκετές ανθρώπινες εργασίες περιττές. 

Η διαφορά του πολιτικού όντος από το πολιτικό AI βρίσκεται στη χρήση του συναισθήματος και της κατανόησης που έχουν οι ανθρώπινοι διαχειριστές της εξουσίας. Ο άνθρωπος -  πολιτικός, ως διαχειριστής και εντολοδότης, συνεκτιμά και τα ηθικά ζητήματα στο μείγμα των πολιτικών επιλογών του,  αφού η πολιτική δεν είναι μόνο η διαδικασία λήψης αποφάσεων με βάση το απόλυτα ορθολογιστικό αποτέλεσμα κόστους-οφέλους,  αλλά και οι αξίες , το ήθος και οι διαπροσωπικές σχέσεις.  Το  κυριότερο  δε είναι  το αίσθημα της αυτοσυντηρήσεως και του συμβιβασμού στα κριτήρια των επιλογών του, κάτι που απουσιάζει μέχρι τώρα τουλάχιστον από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Παραδείγματος  χάριν, η ενσυναίσθηση για τους οικονομικά ασθενέστερους συμπολίτες δύσκολα μπορεί να συμπεριληφθεί στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων AI, αφού  αποτελεί μια στατιστική παραφωνία που θα παραληφθεί σαν "θόρυβος" ή στατιστικό σφάλμα, εξασφαλίζοντας μεν την ευστάθεια του συστήματος,  αποστερώντας δε την κοινωνική ευαισθησία. 

Η πολιτική τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργούσε πρόβλημα στην κοινωνική αλληλεπίδραση με το κοινωνικό σύστημα, αφού θα διέκοπτε την κοινωνική συμμετοχή και τον διάλογο  στα κοινά, απομακρύνοντας περισσότερο τον πολίτη από την πολιτική διαδικασία , ενώ παράλληλα θα συνεισέφερε στην ανάλυση των κοινωνιολογικών πτυχών των πολιτικών διαδικασιών και κοινωνιολογικών επιδράσεων, κάνοντάς τες πιο εύκολα χειραγωγήσιμες και καθοδηγούμενες. Η  ανάληψη πολιτικής διαχείρισης από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα άνοιγε νέους δρόμους διευρύνοντας τα επίπεδα των υπαρχόντων οριζόντων, ενώ παράλληλα θα δημιουργούσε ηθικοπλαστικά ζητήματα στον τρόπο κριτικής  από τους πολίτες, αφού δεν θα ήταν ευδιάκριτα τα σημεία παρεμβάσεως, ώστε να εξασφαλιζόταν η πίστη στη δημοκρατία και στο κοινό καλό.

Το εφιαλτικό σενάριο που σκιαγραφείται είναι ότι οι σύγχρονοι πολιτικοί δεν διαφαίνεται να  διαθέτουν όλα τα προαπαιτούμενα προτερήματα που χρειάζεται ένας σύγχρονος πολιτικός. Ούτως ή άλλως, άγονται  και φέρονται από ίδια συμφέροντα, παίρνοντας αποκλειστικά αποφάσεις που δεν συνυπολογίζουν τον συναισθηματικό παράγοντα , αγνοώντας τους πολίτες που τους επέλεξαν  χωρίς να λαμβάνουν υπ΄όψιν τις πολιτισμικές διαφορές και κουλτούρες των λαών που κυβερνούν. Αυτό μακροπρόθεσμα θα τους καταστήσει αχρείαστους και περιττούς, με την αντικατάστασή τους από την πολιτική διακυβέρνηση μέσω AI. Τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης θα δοκιμάσουν πάλι πρώτοι οι πολίτες…