Ένα εξ αυτών των μοτίβων, είναι η λεγόμενη Μαιάνδριος Λαβή, ήτις έχει ενδιαφέρουσα ιστορίαν και έλαβε την ονομασίαν της από τον ποταμόν Μαίανδρον της Μικράς Ασίας, όστις ήτο γνωστός διά τις πολυάριθμες στροφές του.
Πάμε να δούμε αναλυτικότερα.
Ι. Εν Ελλάδι
Η μαιάνδριος λαβή είναι λοιπόν ένα διακοσμητικόν μοτίβον, αποτελούμενον από μία συνεχόμενη γραμμή ήτις σχηματοποιείται εις επαναλαμβανόμενα γεωμετρικά σχήματα, συνήθως με ευθείες και ορθές γωνίες. Το γνωστόν αυτό σχέδιον, χρησιμοποιείται από τα πανάρχαια έτη μέχρι και σήμερον και συμβολίζει την αιωνιότητα και την αέναη ροήν της ζωής.
Επιπροσθέτως, προσομοιάζοντας εις την σπείραν, έχει θεωρηθεί ότι εκφράζει το άπειρον και το φυσικόν σχήμα του Γαλαξία μας, υποκρύπτοντας, ενδεχομένως, πανάρχαιες χαμένες αστρονομικές γνώσεις.
Λαβύρινθος ως γραμμικόν σχήμα
Κατά τον Karl Kerenyi, η μαιάνδριος λαβή συμβόλιζε τον λαβύρινθον, εις την γραμμικήν του μορφήν. Διά την σημειολογίαν του λαβυρίνθου, την σύνδεσίν του με τον Νου, την Λογικήν και το Αρχετυπικόν Ασυνείδητον, έχουμε ομιλήσει εις σχετικώς πρόσφατη ανάρτησίν μας.
Επιπλέον σύγχρονες ερμηνείες, όπως κάποιες αίτινες δημοσιεύθησαν εις το Psychology Today, τονίζουν πως το σύμβολον ονομάσθη έτσι λόγω της «λαβυρινθώδους» λαβής εις τα αθλητικά πλαίσια, συμβολίζοντας την δύναμιν και την αποφασιστικότητα, εις τα πλαίσια της ευγενούς άμιλλας.
Ιστορική προέλευσις
Η μαιάνδριος λαβή εμφανίζεται ήδη από την γεωμετρικήν περίοδον της αρχαίας Ελλάδος, διακοσμώντας αγγεία και αρχιτεκτονικά στοιχεία, οικίες, ναούς κ.α.
Ο μύθος αναφέρει τα εξής:
Κάποτε ο Πηλέας, βασιλέας της Φθίας, είδε την θεάν Θέτιδα, την ερωτεύθη και θέλησε να την κατακτήσει. Η Θέτις όμως άλλαζε διαρκώς μορφές – φίδι, λιοντάρι, φωτιά, νερό-, διά να ξεφύγει και δι’ αυτό ο Πηλέας εσυμβουλεύθη τον σοφόν Κένταυρον Χείρωνα.
Εκείνος του εδίδαξε την περίφημο Χειρώνιον ή Μαιάνδριο λαβή με την οποίαν ενίκησε όλες τις μεταμορφώσεις της και η θεά παρεδόθη εις τον Έρωτά τους.
Από τον γάμον του Πηλέως και της Θέτιδος, ενός θνητού και μίας θεάς, εγεννήθη ο ημίθεος Αχιλλεύς.
Επίσης, συμφώνως με έτερην εκδοχήν, η Μαιάνδριος Λαβή συμβόλιζε την επιλογήν του Ηρακλέους ως προς τον δρόμον της Αρετής, με τους μαιάνδρους να συμβολίζουν τις δομημένες δυσκολίες του ανθρώπινου βίου.
Αργότερον, το σύμβολον υιοθετήθη αρχιτεκτονικώς από τους Ρωμαίους, ενώ εμφανίζεται και κατά την υστεροβυζαντινήν τέχνην.
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά παραδείγματα μαιάνδριου λαβής, είναι η ζωφόρος του Παρθενώνος και η περίτεχνη διακόσμησις επί του επιβλητικού γλυπτού διακόσμου του.
ΙΙ. Χρήσις της μαιάνδριου λαβής εις έτερες χώρες και πολιτισμούς
Το μοτίβον εχρησιμοποιήθη ευρέως εκτός Ελλάδος.
Κίνα: Υπάρχουν μοτίβα παρόμοια με την μαιάνδριο λαβή, ήδη από την εποχήν των Shang , επί μπρούτζου, κεραμικής ή πορσελάνης (περί τα 1600–1045 π.κ.ε.).
Μάγια (Αμερική): Παρόμοια σχέδια εμφανίζονται και εις τον πολιτισμόν των Μάγια, πολύ πριν την επαφήν τους με τους Ευρωπαίους άποικους.Πώς ήξεραν διά το σχέδιον αυτό; Το ανέπτυξαν τυχαίως ή είχαν έλθει εις επαφήν με τους προγόνους μας, πολύ πριν τον Κολόμβον; Διέσχισαν μήπως, οι αρχαίοι Έλληνες τον Ατλαντικόν;
Μεσαιωνική Ευρώπη και ξένοι πολιτισμοί: Εις τα αυτά μοτίβα, ανήκουν και τα επονομαζόμενα «Insular», ήτοι διακοσμητικά ιρλανδικά/αγγλοσαξονικά μοτίβα επί χειρογράφων, καθώς και πλείστα παρόμοια ισλαμικά, ιαπωνικά και άλλα διακοσμητικά έργα, τα οποία προφανώς αντεγράφησαν από τους πολιτισμούς αυτούς, κατά τις επαφές τους με τους Έλληνες, μετά την ελληνιστικήν εποχήν.
Συμπερασματικώς, θα λέγαμε πως η μαιάνδριος λαβή είναι κάτι πολύ περισσότερον από μία απλή διακόσμησις.
Είναι ένα σύμβολον με βαρύτατη σημασίαν και ενδεχομένως ξεχασμένη ιστορίαν, της συνεχούς ροής της ζωής, της συλλογικής ενότητος των πολιτισμών υπό τον ελληνικόν Λόγον και της κυκλικής συμπαντικής αιωνιότητος του άχρονου χρόνου.
Πρωτοεμφανίσθη εν αρχαία Ελλάδι και διεδόθη εις τα παγκόσμια ύδατα της ιστορίας, εμπνέοντας και επηρεάζοντας πολιτισμούς εις όλα τα πέρατα του κόσμου.
ideotheatron.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου